Agorafobia: jakie przyczyny i jak leczyć?

Z pewnością każdy z nas przynajmniej raz zobaczył człowieka, który dosłownie biegnie przez plac lub boi się zostawić otwarte drzwi. Zwykle uważamy takich ludzi za dziwaków, ale problem jest znacznie głębszy niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka.

Agorafobia jest objawem fobii mnogiej w postaci strachu przed otwartymi przestrzeniami, dużymi tłumami. Strach przed otwartą przestrzenią może objawiać się w przerażeniu perspektywą przekroczenia szerokiej ulicy lub placu lub pozostawienia drzwi zamkniętych. Ta fobia jest znana od dawna. Jego nazwa pochodzi od starożytnych słów greckich, tłumaczonych jako „rynek” i „strach”. Dlatego strach przed otwartą przestrzenią jest często nazywany „chorobą rynkową” lub „chorobą dużego obszaru”.

Agorafobia - koncepcja, która obejmuje wiele obaw, w ten czy inny sposób związanych z otwartą przestrzenią. Obawy są nieświadome i często irracjonalne. W istocie strach jest przerośniętym przejawem mechanizmu obronnego - człowiek czuje się zagrożony, a procesy fizjologiczne, umysłowe i biochemiczne zaczynają się w jego ciele, w tym „ochrona”, mówią mu, że w tej sytuacji trzeba uciekać, uciekać.

Pierwszym, który opisał to zaburzenie psychiczne, był niemiecki psychiatra i neuropatolog Karl Westphal, który żył w XIX wieku. Jego praca na temat „strachu rynkowego” została opublikowana w 1872 roku i jako pierwszy zasugerował użycie terminu „agorafobia”. W swojej pracy Westphal opisywał głównie tylko strach przed przebywaniem w otwartym miejscu, ale wtedy luminarze nauki nie wiedzieli o zgiełku w metrze w godzinach szczytu, nie wyobrażali sobie wielkich demonstracji i wieców dla kilkuset tysięcy ludzi.

Z pewnością wielu będzie zaskoczonych tą wiedzą agorafobia cierpiała w tym czasie Zygmunt Freud. Choroba objawiła się szczególnie silnie w młodości iz tego powodu światowej sławy lekarzowi bardzo trudno było prowadzić samodzielne spacery w podeszłym wieku. Sam powiedział to jednemu ze swoich uczniów, Theodorowi Raikowi. Raik opisał tę rozmowę w swoich pismach i jednocześnie doszedł do wniosku, że jego własne problemy z psychiką zainspirowały Freuda do studiowania ludzkiej psychologii i jej najgłębszych tajemnic. I rzeczywiście, Freudowi wiele się udało.

Przed nim psychiatrzy próbowali leczyć obawy morfiną, hipnozą i elektrycznością. W skrajnych przypadkach pacjent został wysłany z fobiami do uzdrawiających wód lub kurortu. I to właśnie Freud najpierw zaproponował rozmowę, rozmowę z pacjentami, omówienie ich problemu w celu zminimalizowania przejawów agorafobii. Najlepsze medyczne umysły świata były zszokowane taką propozycją, nie pasowały do ​​żadnych rozsądnych ram, ale same nie mogły zaoferować niczego lepszego, a zatem pod wieloma względami Freud zdefiniował zasady psychoterapii i strach przed otwartymi przestrzeniami i dużymi tłumami.

Dzisiaj medycyna patrzy na agorafobię szerzej. Obejmuje nie tylko strach przed otwartymi przestrzeniami, ale także strach przed podobnymi sytuacjami (opuszczenie domu, konieczność przeniesienia się gdzieś z domu, przebywanie w tłumie, miejscach publicznych, w transporcie i metrze). Agorafobię przypisuje się strachowi przed samotnym spacerowaniem po bezludnej ulicy, parku, strachu przed podróżą lub samotną podróżą.Obejmują one również strach przed wejściem na targi, duże sklepy, restauracje, kina, rajdy. Dla agorafoby charakterystyczny jest strach przed jakimkolwiek miejscem, w którym, w takim przypadku, nie będzie on w stanie odejść, będąc niezauważonym, bez przyciągania uwagi innych.

Jednocześnie ludzie cierpiący na to zaburzenie doskonale zdają sobie sprawę, że ich obawy i ataki paniki nie mają powodu i bardzo obawiają się, że takie ataki będą miały miejsce w miejscach publicznych, to znaczy staną się publiczne. W rezultacie osoba uważa, że ​​jedyne rozsądne, jego zdaniem, wyjście - zamyka się w swojej „fortecy” (w domu) i żadna siła nie może zmusić jej do odejścia.

Na swoim terytorium agoraphob czuje się bezpiecznie. Większość z nich może doskonale komunikować się, przyjmować gości, być gościnnymi gospodarzami, pracować, prowadzić rozmowy telefoniczne, rozwiązywać bardzo złożone zadania twórcze, ale tylko na własnym terytorium. Dopóki rozumieją, że przestrzeń wokół nich jest pod kontrolą, zachowują się odpowiednio. Mogą żyć latami bez wychodzenia z domu. Próbując uniknąć ataków paniki, ludzie z tym zaburzeniem świadomie ograniczać swoje ruchy, zawężać zakres działań, starać się unikać sytuacji, w których mogą być zbyt daleko od swojej bezpiecznej przestrzeni. Ważne jest, aby o tym wiedzieli w razie potrzeby mogą szybko do niego wrócić.

Marilyn Monroe cierpiała na agorafobię, bardzo bała się otwartych miejsc i dużych tłumów ludzi i odwiedzała je tylko w towarzystwie krewnych lub przyjaciół, którym ufała. Podobny problem miał aktorka Barbara Streisand.

Jeśli zapytasz agorafobe, czego dokładnie się boi, dlaczego nie może przejść na środek placu i powiedzieć wszystkim, co o nich myśli lub po prostu opuści mieszkanie, prawdopodobnie nie znajdzie odpowiedzi. W 95% przypadków pacjenci z taką fobią uważają swoje obawy za całkowicie niewytłumaczalne. Nie widzą związku między paniką a poprzednimi wstrząsami a traumą psychiczną. Tylko około 5% agorafobów może, myśląc mocno, przypomnieć sobie to po raz pierwszy doświadczyli dzikiego przerażenia i paniki w sytuacji, gdy czuli się źle w pewnych szczególnych okolicznościach: miał grypę, był zmęczony, był bardzo duszny i gorący, martwił się przed przeprowadzeniem wywiadu lub zaliczeniem testu.

Oni, lekarz, oczywiście wierzą. Ale okoliczności i sytuacje, w których powstaje strach, nie mogą wyjaśnić przyczyny jego pojawienia się. Na tej podstawie psychiatrzy i neurofizjolodzy wiedzą, czego sami agorafobowie nie zdają sobie sprawy - zaburzenie jest ściśle związane z krytycznie niskim poziomem poczucia osobistego bezpieczeństwa danej osoby. Dość często jest kładziony w dzieciństwie. Jeśli człowiek w młodym wieku zaczął postrzegać siebie jako podatnego, słabego i bezradnego, niezdolnego oprzeć się złemu, agresywnemu i niegodziwemu światu, to prawdopodobieństwo, że agorafobia przejawi się w późniejszym wieku, jest bardzo wysokie.

Dlaczego dziecko tak się czuje? Z trzech powodów:

1. rodzice niepotrzebnie się nim opiekują, nie pozostawiając miejsca na własne decyzje i działania, jednocześnie sugerując, że świat jest pełen koszmarów i niebezpieczeństw, „trzeba być ostrożnym i zawsze czujnym”;
2. rodzice nie zwracają uwagi na dziecko, nie są zainteresowani jego uczuciami i obawami, nie czują wsparcia i bezpieczeństwa obok dorosłych;
3. rodzice są zbyt wymagający, despotyczni, autorytarni, a dziecko jest stale napięte w oczekiwaniu, że jego czyny, słowa, czyny spowodują dezaprobatę, a nawet karę.

We wszystkich tych sytuacjach strach staje się znanym towarzyszem życia od dzieciństwa, do pewnego stopnia, jest zawsze obecny. Ale byłoby niesprawiedliwe obwiniać rodziców. Istnieją indywidualne przesłanki powstania zaburzeń lękowych. Najczęściej agorafobia rozwija się u ludzi z pewnym typem układu nerwowego - bardzo wrażliwych, podatnych na wpływy osób, niespokojnych, skłonnych do zagłębiania się w swoje uczucia, skrytych, nie gotowych do pokazania światu swoich słabości.

Ale to wszystko tylko okoliczności zewnętrzne. Co dzieje się wewnątrz osoby? W rzeczywistości jego własny mózg zaczyna go zwieść - dlatego wielu pacjentów z agorafobią ma problemy z aparatem przedsionkowym. Zdrowej osobie udaje się utrzymać równowagę dzięki trzem rodzajom sygnałów - proprioceptywnym, dotykowym i wizualnym. Te wytyczne wystarczą, by zrozumieć, gdzie jesteś i jaka jest twoja pozycja w miejscu, w którym się znajdujesz.

Agorafoby mogą postrzegać tylko dwa rodzaje sygnałów - dotykowe i wizualne. Z tego powodu istnieje wyraźna dezorientacja, gdy osoba znajduje się w tłumie rojów, na pochyłych powierzchniach i dużych otwartych przestrzeniach z minimalną liczbą punktów orientacyjnych. Mózg wysyła im błędne sygnały, co może skutkować brakiem równowagi.

Proszę zauważyć, że mózg sam nie jest zdolny do takich „sztuczek”, ale z aktywnym wsparciem hormonów. Niepokój powstaje jako mechanizm obronny, a następnie hormony stresu (na przykład adrenalina) są natychmiast uwalniane do krwi. Hormon natychmiast powoduje reakcję „biegania lub ochrony” w mózgu.

Przy pewnych wrodzonych i nabytych patologiach związanych z zaburzeniami hormonalnymi, rozwój agorafobii może mieć przyczyny endokrynologiczne (procesy patologiczne w mózgu wywołują brak równowagi hormonów). Jest to możliwe dzięki dystonii neurokrążeniowej, alkoholizmowi, uzależnieniu od narkotyków, poważnym patologiom tarczycy.

Warto zauważyć, że wielcy miłośnicy kawy i wszystko, co zawiera kofeinę (mocna herbata i ciemna czekolada) również ryzykują uzupełnienie przyjaznych szeregów agorafobów - kofeina stymuluje produkcję hormonów stresu i jeśli czynniki predysponujące pokrywają się, początek „choroby rynkowej” jest całkiem możliwy. Według statystyk agorafobia w różnym stopniu występuje u 5% ludności świata, mężczyźni są na nią mniej podatni niż kobiety około 2 razy.

Agoraphoba wystarczy, by się dowiedzieć. Boi się opuścić dom, zrobić coś poza swoim zwykłym terytorium pod kontrolą. Wyjście, przejście przez ulicę, zejście metrem i wsiadanie do zatłoczonego porannego autobusu dla klasycznego agorafobu to trudne zadania, a czasem niemożliwe. W tym przypadku ktoś boi się odwiedzić sklepy, a drugi nie może odwiedzić fryzjera. Transport publiczny jest powszechnym strachem w takich zaburzeniach, ponieważ podczas podróży autobusem osoba nie może wstać i ją zostawić, jeśli czuje się zagrożona.

Jednocześnie, w towarzystwie krewnych lub kogoś, komu pacjent w pełni ufa, poziom lęku zmniejsza się, a osoba jest w stanie zrobić coś, czego nie można zrobić samodzielnie. Są agorafobowie, którzy mają tylko jeden rodzaj strachu, na przykład strach przed przekroczeniem placu na piechotę lub strach przed wsiadaniem do autobusu. Są ludzie, którzy jednocześnie cierpią z kilkoma lękami jednocześnie, aż do całkowitej niemożności opuszczenia swojego mieszkania, do przeprowadzki gdzieś, aw najtrudniejszych przypadkach i we własnych murach nie mogą pozostać.

Zazwyczaj agorafobowie działają proaktywnie - planują swoje codzienne życie w taki sposób, aby nie spotkać losów sytuacji, w których obawiają się być: szukając pracy w odległości spaceru, jeśli boją się transportu, zaczynają pracować zdalnie w domu, jeśli boją się wyjść z domu, zamówić jedzenie w domu, jeśli boją się iść do sklepu, na drzwiach kładzie się zamykacze, żeby nie zapomnieć zamknąć za sobą drzwi. W swoich działaniach są bardzo konsekwentni, punktualni i uważni na drobiazgi.

Jeśli jednak agoraphob, pomimo wszelkich środków ostrożności, okaże się w niepokojących okolicznościach, można zauważyć następujące objawy choroby:

• oddychanie przyspiesza i staje się płytkie, płytkie;
• przyspiesza bicie serca;
• pocenie się wzrasta, twarz i ręce pocą się szczególnie mocno;
• występują zawroty głowy, możliwa utrata orientacji w przestrzeni, upadek;
• jest uczucie „śpiączki w gardle”, trudno je przełknąć;
• jest uczucie mdłości i zwężenia w żołądku.

Jeśli ostrożny i rozważny temuorafobus wie, że wkrótce będzie musiał stawić czoła strasznej, niebezpiecznej sytuacji (na przykład, naprawdę musisz odwiedzić biuro paszportowe i uzyskać dokument, ponieważ nikt tego nie zrobi dla niego), wtedy czeka na strach w ciągu kilku dni, lęk wzrasta stopniowo.

Prawdziwi agorafobowie mają niską samoocenę, są prawie pewni z góry, że z ich fabuł i pomysłów nie przyjdzie nic dobrego. Boją się samotności, ponieważ po prostu nie rozumieją, jak przetrwać bez wsparcia, opieki, ochrony z zewnątrz. Boleśnie się rozstają, mogą popaść w ciężką depresję.

Całe życie agorafoby - jedna nieustanna bitwa o dodatkową bezpieczną przestrzeń pod słońcem. I zdarza się, że pacjentom udaje się zdobyć dodatkowe tereny do swojej „fortecy”, poszerzają przestrzeń, w której czują się spokojni. Ale po wystąpieniu nieprzewidzianych traumatycznych okoliczności (żona odeszła, mąż odszedł, przyjaciel zdradzony, został zwolniony z pracy, nie został przyjęty do pracy), postęp zwykle kończy się niepowodzeniem, a osoba powraca na swoją „wyspę bezpieczeństwa”.

Psychiatrzy to zauważyli Pierwsze oznaki choroby zwykle występują, gdy osoba osiąga wiek 20-25 lat. I to jest główna różnica między tym strachem a innymi fobiami, które zwykle manifestują się w okresie dojrzewania lub w dzieciństwie. Według analizy dokumentacji medycznej osób z agorafobią, eksperci zauważyli, że pierwszy atak horroru zwykle występuje w pewnych sytuacjach - gdy osoba stoi na przystanku autobusowym i czeka na swój tramwaj lub w momencie, gdy przechodzi przez centrum handlowe lub rynek, wybierając zakup.

Zazwyczaj choroba ma uporczywe przewlekłe. Okresy zaostrzeń są zastępowane przez remisję, a następnie ponownie występują zaostrzenia. Siedmiu na dziesięciu pacjentów rozwija klasyczną depresję kliniczną, a prawie połowa ma zaburzenia fobiczne. Jeśli osoba stopniowo rozwija zespół lęku napadowego, choroba ma najostrzejszy przebieg i jest najtrudniejsza do leczenia.

Niestety, nauka i medycyna nie znają „magicznej pigułki”, która pomogłaby osobie pozbyć się choroby takiej jak agorafobia. Dlatego terapia będzie długa, złożona, czasami trwa przez całe życie agorafoby.

Wiele zależy od tego, która forma zaburzenia jest ustalona - z lub bez lęku napadowego. Jeśli nie ma ataków paniki jako takich, akceptuje się leczenie osoby za pomocą psychoterapii. Jest to obecnie najskuteczniejszy sposób radzenia sobie ze strachem przed otwartą przestrzenią, tłumem lub transportem. Stosowanie leków w przypadku agorafobii nepanicznej uznano za nieskuteczne, pigułek z tej choroby nie można wyleczyć, można tylko tymczasowo zmniejszyć objawy. Jednak w szczególnie uporczywych przypadkach choroby zaleca się stosowanie środków uspokajających jednocześnie z kursem psychoterapeutycznym na krótkie okresy.

Główną metodą, którą dziś ocenia się jako najbardziej skuteczną w psychiatrii i psychologii, jest terapia poznawczo-behawioralna. Na samym początku lekarz określa stopień i częstotliwość lęków i lęków, okoliczności, w których osoba ich doświadcza. Następnie tworzone są powiązania z pewnymi wspomnieniami, emocjami i doświadczeniami pacjenta. A potem lekarz zaczyna zmieniać wraz z pacjentem myśli i przekonania, które w pewnych okolicznościach wywołują pozory strachu.

W drugim etapie, gdy osoba zaczyna zdawać sobie sprawę z absurdalności swoich koszmarów, zaczyna stopniowo zanurzać go w sytuacjach, których ostatnio najbardziej obawiał się w życiu. Po pierwsze, dzieje się to przy pomocy specjalisty, a następnie - niezależnie. W rezultacie sytuacje, które ostatnio były przestraszone, stały się nawykowe, w rzeczywistości wcale nie są przerażające, niepokój dość naturalnie zaczyna się zmniejszać.

Psychoterapeuta i psychiatra nie stawiają sobie za cel niszczenia strachu jako takiego. Dążą do innego celu - usunąć te postawy i warunki psychologiczne, niezdrowe postrzeganie siebie i otaczającego świata, które prowadzą do strachu. Zatem leczenie ma na celu zwiększenie poczucia własnej wartości, ustanowienie bardziej przyjaznych stosunków ze światem zewnętrznym i zamieszkującymi go ludźmi. Bez tego zmysł psychoterapii będzie minimalny i wkrótce fobia powróci. W szczególnie trudnych przypadkach stosuje się hipnozę.

Do leczenia za pomocą różnych leków. Można je podzielić na kilka grup.

Należą do nich leki, które zasadniczo nie leczą, ale działają regenerująco na organizm. Oddzielnie nie można stosować z powodu daremności takich leków na zaburzenia psychiczne. Ale w kompleksowym leczeniu można przepisać. Obejmują one „Glicyna”, „Afobazol”, „Fezam”, „Cerebrolysin”, „Magne B6”

Mają głównie efekt objawowy, nie traktują w zasadzie przyczyny źródłowej. Powoduje zahamowanie sygnałów w mózgu, zmniejszając w ten sposób niepokój. Najczęściej używane benzodiazepiny „Fenazepam”, „Diazepam”. Leki mają skutki uboczne. przy długotrwałym stosowaniu powodują uzależnienie od narkotyków, dlatego nie nadają się do długotrwałego leczenia.

Leki z tej grupy są uważane za bardziej skuteczne w leczeniu agorafobii niż środki wymienione powyżej. U prawie 80% pacjentów poziom lęku jest zmniejszony. Środki nie uzależniają. Efekt osiąga się przez normalizację liczby neuroprzekaźników w komórkach mózgu (w szczególności podwyższony poziom serotoniny). Najlepszy wynik uzyskuje się przy jednoczesnym użyciu leki przeciwdepresyjne i psychoterapia. Często używany Paroksetyna, Sertralina, Fluoksetyna.

Ogólne zasady to określają osoba powinna przyjmować wszystkie leki, będąc całkowicie trzeźwym i rozsądnym. Oznacza to, że alkohol, kawa, leki w czasie leczenia są wykluczone. Pacjent nie powinien przekraczać dawki zalecanej przez lekarza. Co więcej, odrzucenie psychoterapii nie gwarantuje ogólnego efektu leczenia. Same pigułki, jeśli „działają”, to tylko w odniesieniu do pewnych objawów, a nie na długo.

Niezależne radzenie sobie z agorafobią jest prawie niemożliwe, ponieważ strach szybko staje się integralną częścią życia człowieka, częścią jego własnej osobowości. A walka z nim przypomina głośną walkę pszczół z miodem. Dlatego konieczny jest apel do specjalisty. W trakcie leczenia następujące zalecenia pomogą przyspieszyć pozytywne wyniki i przezwyciężyć obawy:

• nauczyć się relaksować - praktykuj medytację, rób jogę (można to zrobić na samouczkach wideo), codziennie poświęcaj czas na relaks, lepiej, gdy dzieje się to rano i wieczorem;
• wierzę, że jesteś na najlepszej drodze do wyzdrowienia, masz dość siły, aby przejść całą drogę;
• nauczyć się ćwiczeń oddechowych - seria oddechów i wydechów o określonej głębokości i intensywności pomaga szybko poradzić sobie z paniką, jeśli atak się powtórzy;
• prowadzić dziennik w którym każdego dnia szczegółowo określasz, jaką część swoich lęków udało ci się wygrać, pomoże ci to zobaczyć postęp i zmotywuje Cię do dalszego leczenia.

W miarę możliwości staraj się pozyskać wsparcie osoby, której ufasz. Podziel się z nim swoimi nowymi wrażeniami, osiągnięciami. Ale stopniowo uzyskaj większą niezależność: jeśli wcześniej nie mógłbyś pójść do sklepu bez przewodnika, nie bój się próbować tego zrobić sam, ale najpierw zrób połowę drogi do sklepu i wróć, a potem idź całą drogę. W następnym „podejściu” idź do sklepu i zostań tam na chwilę. Stopniowo osiągaj sukcesy i dokonaj zakupu.

Zapobieganie agorafobii nie istnieje, ponieważ czynniki wywołujące (czynniki prowokujące) są nadal mało badane. A prewencja jest mądrzejsza, aby zadbać o rodziców, którzy chcą wychowywać swoje dzieci zdrowo psychicznie. W tym celu matki i ojcowie nie powinni stosować się do autorytarnego stylu rodzicielskiego, w którym dziecko jest stale zastraszane. Powinny być wyeliminowane i nadopiekuńcze - dziecko musi mieć wystarczającą przestrzeń osobistą i niezależność, musi mieć prawo wyboru. Na początku będzie to wybór, co jeść na popołudniową herbatę, a później - wybór zawodu, uniwersytetu, przyjaciół.

Jeśli jesteś osobą wrażliwą, zaniepokojoną i bardzo zmartwioną tym, co inni myślą o tobie, jeśli często boisz się nie radzić sobie z pracą, którą musisz wykonywać samodzielnie, bez pomocy innych, jeśli jesteś bardzo niekomfortowo w metrze lub autobusie (ale to nie jest chodzi o panikę), musisz szukać pomocy u psychologa. Pomoże to ponownie rozważyć pewne przekonania, które w niekorzystnych okolicznościach mogą się przekształcić w rozwój agorafobii.

Jak pozbyć się agorafobii, zobacz następny film.